ورید ها در سیستم گردش خون چه عملی را بعهده دارند؟

مواد غذائی و اکسیژن تمام سلولهای بدن بوسیله عروق شریانی که بطور مداوم خون مغذی و پر اکسیژن را در تمام بدن توزیع می کنند ، تأمین می شود. قلب، خون را بافشار بالا به داخل شریانها پمپ کرده و تبادل مواد غذائی و اکسیژن در مویرگهای شریانی صورت می پذیرد. سپس مویرگهای وریدی شروع به جمع آوری خون مصرف شده کرده و آن را به سمت قلب هدایت می کنند. فشار ناشی از پمپ قلب که در جهت جاذبه زمین نیز می باشد در مویرگها شکسته شده و پس از ورود خون به ناحیه وریدی حرکتش به سمت قلب خلاف جاذبه و با فشار کمتری خواهد بود. لذا تنها عامل حرکت خون در وریدها عمل  پمپ- مکش قلب می باشد. از آنجائیکه ساختار دیواره وریدها نسبت به شریانها کمتر عضلانی می باشد.علاوه بر پمپ – مکش قلب، آناتومی وریدها برای کمک به حرکت خون، خلاف جاذبه، به ارتفاع حدود 1.5 متر از پا به قلب با مکانیزمی خاص تجهیز شده است (دریچه های وریدی) که در زیر توضیح داده خواهد شد. ضمناً وریدها علاوه بر بازگشت خون به قلب عمل ذخیره سازی و تنظیم درجه حرارت خون را نیزبعهده دارند. در دمای بالا عروق، گشاد شده و می تواند مقدار خون بیشتری را به سمت پوست جهت خنک شدن حمل نماید.

ساختار ورید:

وریدها در سطح وعمق اندامها استقرار یافته و خون را از لایه های سطحی جمع آوری می نمایند. سپس خون را از طریق ورید های بینابینی یا واسطه ای (intermediate) به وریدهای عمقی که توسط عضلات (پا) احاطه شده اند تخلیه می نمایند. خون با کمک پمپ عضلانی که بر روی وریدهای عمقی فشار می آورند به سوی قلب هدایت می گردد. این موضوع نشان دهنده کلیدی بودن تحرک پاها در بازگشت خون وریدی می باشد.

دریچه های وریدی(لانه کبوتری)

دریچه های وریدی مانع از بازگشت مجدد خون به سمت پائین می شوند. آنها دریچه های یک طرفه ای هستند که تنها اجازه می دهند خون در یک جهت جریان یابد. آنها شبیه لانه پرندگان که به دیواره خارجی درخت ساخته می شود یا جیب پیراهنی است که هنگامیکه خون به سمت بالا حرکت می کند آنرا می خواباند و اجازه عبور خون به طرف قلب را می دهد. در صورتیکه بدلیل ایستادن زیاد و یا نیروی جاذبه زمین و هر علتی دیگر خون بخواهد به سمت پائین برگردد داخل آن ریخته و دهانه آنرا باز می کند. از آنجائیکه دو دریچه روبروی هم قرار گرفته اند، هنگام باز شدن به هم رسیده و اجازه بازگشت خون به سمت پائین را نمی دهند.

به فواصل کوتاهی دریچه های زیادی در دیواره وریدها وجود دارند که وزن ستون کوچکی  از خون را به یک دریچه  تحمیل می کند . در انسان که موجودی راست قامت است و نیز روز به روز به سبک های زندگی کم تحرک متمایل می شود، عملاً بیماریهای گسترده وریدی رو به تزاید می باشد.

هر چند عمل پمپ عضلات  به تنهایی و به اندازه کافی نمی تواند برای بازگشت خون به سمت قلب مؤثر باشد، بهر حال بعنوان مهمترین عامل کمکی برای بازگشت خون در نظر گرفته می شود. لذا عدم تحرک و نشستن یا ایستادن برای ساعت های طولانی در طول روز تأثیر به سزائی روی عملکرد ورید ها دارد.از طرف دیگر چاقی، وراثت و افزایش سن از عوامل زمینه ای مؤثر در کاهش کارائی و یا ایجاد بیماریهای سیستم عروقی هستند. هم چنین بارداری های مکرر شرایطی را فراهم می کند که به تدریج ورید ها به طور فزاینده ای در معرض آسیب قرار می گیرند. بخاطر افزایش قطر وریدها،همانطور که اشاره شد دریچه ها نمی توانند به اندازه کافی بسته شوند، در نتیجه خون به سمت پائین بازگشته و حرکت آن  داخل وریدها کند شده و وزن بیشتری به وریدها تحمیل می گردد که این موضوع به مرور باعث دراز شدن رگها و ظاهری پیچ در پیچ و کلاف مانند در عروق واریسی می شود .

وریدهای واریسی چیست؟

ورید واریسی به وریدی میگویند که طولانی تر از حالت طبیعی بوده و دریچه های لانه کبوتری آن معیوب است و بالتبع در انتقال خون بطور کارا ، ناتوان می گردد.