اصول پیشگیری واریس به روش فشارندگی

مفهوم

مفهوم درمان فشارندگی در یک اصل مکانیکی کارآ و ساده نهفته است : به کار بردن پوششی کشسانی دور پا.

با فشردن اندام به صورت فشار تدریجی رو به کاهش (از پائین به بالا )– بیشترین فشار در ناحیه مچ پا و کاهش آن در امتداد جوراب رو به بالا می باشد – جوراب های فشارنده به صورت موثر از طریق فشار به دیواره ی ورید ها در حرکت خون به بالا و بر خلاف جاذبه ی زمین کمک می رساند و نیز بالتبع درد و احساس سنگینی در پاها را التیام می بخشد.

جوراب های فشارنده را پزشک برای کمک به درمان التهاب ورید ها، ترومبوز و مراقبت های پس از عمل، اسکلوتراپی و کمک به بهبود سایر عوارض واریس، ورم و زخم های پا تجویز می کند.

جوراب همچنین برای جلوگیری از مشکلات وریدی در طول بارداری و نیز مسافرت های طولانی می تواند در صورت عدم وجود مشکلات نارسایی شریانی حاد تجویز شود.

بسته به آسیب شناسی، درمان به این روش می تواند در انواع متفاوت مانند جوراب ساق کوتاه، جوراب ساق بلند، جوراب شلواری یا بانداژ به کار برده شود.

اصول

اساس این روش در اعمال فشاری کنترل شده بر اندام است. واحد فشار میلی متر جیوه یا هکتو پاسکال است.

1 mmHg = 1.33 hPa

جوراب های ساق بلند یا بانداژها وسیله ی پزشکی است و می باید الزاماتی دقیق را رعایت کند. به این وسایل اورتز گفته می شود، به معنی این که وظیفه آنها کمک و تقویت عملکرد بخشی از بدن انسان است، و مانند پروتز، جایگزین آن بخش از بدن نیست.

عمل این وسیله مکانیکی است و از اصل hysteresis به معنی تبعیت از منحنی فشار استراحت یک جسم قابل کشش پیروی می کند. انتقال فشار به سیستم عروقی از طریق این وسایل، غیر مستقیم است.

این وسیله فشار بیش از حدی که توسط سیستم وریدی آسیب دیده به بافت ها وارد می شود را کاهش می دهد.

فشار در سطح مچ پا بیشتر است ، لذا جوراب می باید در این نقطه فشار بیشتری از فشار موجود در بافت ها را اعمال نماید.

جهت مسیر خون باید مورد توجه قرار گیرد. در نتیجه فشار باید کاهشی باشد. کاهش تدریجی فشار به صورت الزامی برای این وسیله تعریف شده است و مقدار آن به کلاس های فشار بستگی دارد.

فشار بدین گونه مشخص می شود:

–  نیروی بازگشت کشسانی جوراب

– شکل پا: فشار اعمال شده بر پا به انحنای ناحیه موضع بستگی دارد (قانون لاپلاس[1]). در نتیجه در ناحیه آشیل (بالای لبه Tibia) بیشترین فشار و در نواحی لاترال پا کمترین فشار وارد می شود. ضمنا در پشت مچ پا به دلیل عدم تماس جوراب با پوست هیچ فشاری اعمال نمی شود.

تاثیرات فشار

1. تاثیر همودینامیک

افزایش گردش خون وریدی

کاهش حجم خون وریدی

کاهش ریفلاکس در ورید های درگیر سطحی و/یا عمقی

کاهش پاتولوژیک فشار وریدی

2. تاثیر بر بافت

کاهش ورم

افزایش دفع مواد مضر

کاهش التهاب

حفظ فرآیند های جبرانی

بهبود حرکت تاندون ها و مفاصل

[1] LaPlace Law